Η νέα περίοδος βρίσκει τη χώρα μπροστά σε προκλήσεις, για τις οποίες οι καλύτερες απαντήσεις του χθες δεν λειτουργούν σήμερα, πολύ περισσότερο αύριο. Μεταναστευτικό, ανατροπές στις παγκόσμιες ισορροπίες ισχύος και συμμαχιών, οικονομικοί και διεθνοπολιτικοί εθνικισμοί, δημογραφική γήρανση, επικράτηση της παγκοσμιοποίησης σε βάρος της πολιτικής, οικονομίες διαμοιρασμού και ψηφιακών πλατφορμών, ισοπέδωση και ανασφάλεια της μεσαίας τάξης, πρωτόγνωρες ανισότητες στην κατανομή του παγκόσμιου πλούτου, εργασιακή ανασφάλεια.
Ειδικά η Κλιματική Αλλαγή και η 4η Βιομηχανική Επανάσταση αποτελούν τα κορυφαία παγκόσμια και εθνικά πολιτικά διακυβεύματα, αλλά η δημόσια συζήτηση υποδόρια αγνοεί τις πολιτικές τους διαστάσεις και αδιαφορεί για το γεγονός ότι θα πλήξουν η μεν μία, κυρίως, τις ασθενέστερες κοινωνικές τάξεις και κράτη, η δε άλλη τους ψηφιακά αναλφάβητους και τα κράτη με ψηφιακή υστέρηση. Εμφανίζονται νέες ισορροπίες και στους τρεις συντελεστές παραγωγής: το Κεφάλαιο μεταφέρεται και επενδύεται με ταχύτητα δευτερολέπτων, η Γη (Φύση) αντιμετωπίζει τους κινδύνους της Κλιματικής Κρίσης, η (πνευματική) Εργασία και γνώση επαναπροσδιορίζονται ως οι κορυφαίοι σύγχρονοι συντελεστές παραγωγής ιδιωτικού και δημόσιου πλούτου. Η ανάπτυξη που διεκδικούμε πρέπει να είναι Έξυπνη (με αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας), Πράσινη (με αντιμετώπιση της Κλιματικής Κρίσης), κοινωνικά και χωρικά Δίκαιη (με αντιμετώπιση των ανισοτήτων σε ατομικό και χωροταξικό επίπεδο), Χωρίς Αποκλεισμούς (νέων, γυναικών, ΑΜΕΑ), με δημιουργία αξιοπρεπών νέων θέσεων Εργασίας.
Στόχος, η διαμόρφωση μιας νέας εθνικής αυτοπεποίθησης, ενός σύγχρονου Προοδευτικού Πατριωτισμού, στηριγμένου σε ένα πολιτικά συμφωνημένο Μεταρρυθμιστικό Πράσινο και Έξυπνο Αναπτυξιακό Συμβόλαιο, με (τουλάχιστον) δύο βασικούς πυλώνες:
1. Αποκέντρωση του συνόλου των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων του κράτους, που μετασχηματίζεται σε Στρατηγείο Σχεδιασμού και Project Manager Παρακολούθησης της Ανάπτυξης, με άσκηση των νομοθετικών, ρυθμιστικών και εποπτικών δραστηριοτήτων του. Εκτεταμένη ανάθεση στον ιδιωτικό τομέα λειτουργιών μέσω Μητρώων Πιστοποιημένων Συνεργατών (outsourcing), όπως π.χ. οι ελεγκτές δόμησης, οι ενεργειακοί επιθεωρητές, οι επιθεωρητές περιβάλλοντος, οι ελεγκτές μελετών, οι τεχνικοί σύμβουλοι (construction managers), οι διαπιστευμένοι φορείς επιθεώρησης/πιστοποίησης κ.ά. Εκ βάθρων ανασχεδιασμός (restructuring) όλων των λειτουργιών του δημόσιου τομέα, με πλήρη και οριζόντια εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, για ελαχιστοποίηση της γραφειοκρατίας, διαφάνεια, ταχύτητα και μοναδιαίο προσδιορισμό του πολίτη. Διοίκηση με πραγματικό bonus μετρήσιμης παραγωγικότητας σε κάθε επίπεδο και διοικητική οντότητα, με στόχο την εξοικονόμηση 1 δισ. €/χρόνο.
2. Πάνω από 100 δισ. € επενδύσεις τη δεκαετία 2020-2030, από την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας και των πλούσιων εθνικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, του μεταβατικού καυσίμου μέχρι το 2050, προς πράσινες οικονομίες ουδέτερου περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Αύξηση στο 60% της συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην παραγωγή ηλεκτρισμού, εφαρμογή προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας για πάνω από 40.000 κατοικίες κάθε χρόνο και σημαντικό αριθμό δημοσίων κτιρίων έως το 35% της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης, με αντίστοιχη δημιουργία δεκάδων χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας. Διασφάλιση βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος (το 2050 οι άνω των 60 ετών θα είναι το 42% του πληθυσμού), με τον Ν. 4162/2013, για το «Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών», που θα εισπράττει το 75% των δημοσίων εσόδων από υδρογονάνθρακες, εκτιμώμενου ύψους 2-3 δισ. €/χρόνο.
Η ανάπτυξη δεν διατάσσεται, ούτε περιορίζεται σε λίγες εμβληματικές επενδύσεις. Διευκολύνεται όμως από την κανονικότητα στην πολιτική ζωή, την ταχεία απονομή δικαιοσύνης και ένα λειτουργικό τραπεζικό σύστημα, που στηρίζει την επιχειρηματικότητα. Έχουμε χρέος και μπορούμε να τα καταφέρουμε.
Καθ. Γιάννης Μανιάτης, π. Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής – Δεκέμβριος 2019
