Ο Ρόλος των Οικοσυστημάτων Καινοτομίας στην Προστασία του Πλανήτη
Οι αλλαγές που βιώθηκαν ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης τον περασμένο αιώνα παραμένουν άνευ προηγουμένου, θέτοντας σε κίνδυνο την ύπαρξη του οικοσυστήματος μας και σηματοδοτώντας ότι φτάνουμε στο οριακό σημείο της μη αναστρεψιμότητας. Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος μας υπενθυμίζει την αδιάρρηκτη σχέση μεταξύ περιβάλλοντος και ανάπτυξης. Κάθε μορφή ανάπτυξης απαιτεί στρατηγική, επενδύσεις, τεχνογνωσία, καινοτομία και φυσικό πλούτο. Οι οικονομίες βασίζονται πλήρως στο περιβάλλον.
Μια ματιά στον 21ο αιώνα
- Αύξηση πληθυσμού (2050 – 9,7 δισεκατομμύρια).
- Πετάμε το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγουμε, ενώ το ~10% του παγκόσμιου πληθυσμού υποσιτίζεται.
- Η παγκόσμια κατανάλωση υλικών όπως η βιομάζα, τα ορυκτά καύσιμα, τα μέταλλα και τα ορυκτά αναμένεται να διπλασιαστούν τα επόμενα σαράντα χρόνια, ενώ η ετήσια παραγωγή απορριμμάτων προβλέπεται να αυξηθεί κατά 70% έως το 2050.
- Περισσότερο από το 50% του αστικού ιστού που αναμένεται να υπάρχει μέχρι το 2050 χρειάζεται ακόμη να κατασκευαστεί.
- 2011-2013 – Η Κίνα χρησιμοποίησε περισσότερο τσιμέντο από όσο η ΗΠΑ τον 20ο αιώνα.
- Ένα εκατομμύριο πλαστικά μπουκάλια αγοράζονται κάθε λεπτό (9% του πλαστικού ανακυκλώνεται, 12% αποτεφρώνεται, 79% χωματερές).
- Οι ειδικοί στην κλιματική αλλαγή μας προειδοποίησαν ότι οι εκπομπές πρέπει να μειωθούν στο μισό έως το 2030 για να περιοριστεί η θέρμανση στον 1,5º C.
- Ο αριθμός των πλημμυρών και των έντονων βροχοπτώσεων έχει τετραπλασιαστεί από το 1980.
- Οι ακραίες θερμοκρασίες, οι ξηρασίες και οι πυρκαγιές έχουν επίσης υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 40 χρόνια.
- Βιοποικιλότητα: Δείκτης Ζωντανού Πλανήτη – πτώση 60% σε μόλις 40 χρόνια. Η βιομάζα των θηλαστικών που ζουν στη φύση έχει μειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες κατά 82%.
Η αντιμετώπιση αυτών των πιεστικών και επειγουσών κλιματικών καταστάσεων είναι το καθοριστικό καθήκον αυτής της γενιάς. Σύμφωνα με πρόσφατες στατιστικές, η ανθρωπότητα καταναλώνει τους πόρους της γης με τέτοιο ρυθμό που θα χρειαζόμασταν περίπου 1.75 πλανήτες για να υποστηρίξουμε το σημερινό μας επίπεδο κατανάλωσης. Αυτή η υπερκατανάλωση οδηγεί σε αποψίλωση δασών, απώλεια βιοποικιλότητας και επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής. Εάν ακολουθήσουμε αυτό το δρόμο, το 2050 θα χρειαζόμαστε πόρους τέσσερις φορές περισσότερους από αυτούς που ο πλανήτης μπορεί να παρέχει.
Και εδώ έρχεται η απόλυτη πρόκληση του 21ου αιώνα – εάν η ατέρμονη οικονομική ανάπτυξη μπορεί να συμβιβαστεί με τα περιβαλλοντικά όρια. Μέρος του προβλήματος είναι ότι οι τρόποι που παράγουμε και καταναλώνουμε είναι ενσωματωμένοι στους λόγους, τους κανόνες, τους θεσμούς και τα πρότυπα συμπεριφοράς της κοινωνίας και για να επιτύχουμε αυτούς τους πολύπλοκους στόχους και να οδηγήσουμε τις τόσο απαραίτητες θεμελιώδεις αλλαγές, πρέπει να αμφισβητήσουμε τις υπάρχουσες υποθέσεις και να εξερευνήσουμε ριζικά ένα διαφορετικό μέλλον.
Χωρίς τους πόρους και τις έμμεσες υπηρεσίες που παρέχουν τα οικοσυστήματα, όχι μόνο δεν θα υπάρξει αναπτυξιακή εξέλιξη, αλλά δεν θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε. Η ανάπτυξη δεν σημαίνει μόνο αύξηση του πραγματικού εθνικού εισοδήματος και του εθνικού προϊόντος. Σημαίνει επίσης εξέλιξη των παραγωγικών διαδικασιών και μεθόδων με καινοτόμα εργαλεία και προσεγγίσεις, καθώς και με άρτιες τεχνολογικές λύσεις που δημιουργούν άριστες συνθήκες προστασίας του περιβάλλοντος. Ανάπτυξη σημαίνει ότι ο πλανήτης μας είναι υγιής και ότι οι άνθρωποι μπορούν να ευημερήσουν σε αυτόν.
Οι καινοτόμες πρωτοβουλίες, που αναπτύσσονται μέσα στα οικοσυστήματα καινοτομίας, παίζουν κρίσιμο ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος. Η έρευνα και η τεχνολογία ήταν, είναι και θα είναι ανθρωποκεντρικές, στοχεύοντας στα οφέλη για τη ζωή του ανθρώπου, τις ανάγκες και την εξέλιξη της κοινωνίας σε όλο το φάσμα της. Με την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και πράσινων λύσεων, μπορούμε να μειώσουμε το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα και να εξασφαλίσουμε έναν βιώσιμο πλανήτη για τις μελλοντικές γενιές.
Τα οικοσυστήματα καινοτομίας μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά σε αυτό, προωθώντας την ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών και βιώσιμων πρακτικών που θα προστατεύουν το περιβάλλον και θα βελτιώνουν την ποιότητα ζωής. Η βελτίωση της ποιότητας ζωής και του βιοτικού επιπέδου, η βελτίωση των συνθηκών και των όρων διαβίωσης, η υγεία των ανθρώπων, η εξάλειψη των ασθενειών και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής είναι βασικά στοιχεία της ανάπτυξης που προάγονται μέσα από τη συνέργεια περιβάλλοντος και καινοτομίας.
- Μια συνταγή για βιώσιμη ανάπτυξη είναι η διασύνδεση των περιφερειακών οικοσυστημάτων και των δικτύων γνώσης που βασίζονται σε συνέργειες για καλύτερη οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη.
- Η οικοδόμηση ενός βιώσιμου επιχειρηματικού οικοσυστήματος απαιτεί, εξ ορισμού, μια διασυνδεδεμένη ομάδα παραγόντων σε μια τοπική/περιφερειακή γεωγραφική κοινότητα δεσμευμένη στη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω της υποστήριξης και της διευκόλυνσης νέων βιώσιμων εγχειρημάτων.
Φαίνεται ότι υστερούμε σε θέματα εφαρμογής και υλοποίησης. Για να πάμε από τη θεωρία στη δράση, πρέπει να κάνουμε σμίκρυνση και να δούμε τη μεγάλη εικόνα αντί να δουλεύουμε ατομικά: οι σχέσεις μεταξύ κάθε τμήματος του συστήματος πρέπει να χαρτογραφηθούν και να δημιουργηθούν νέες συνεργασίες. Κανένα τμήμα, επιχείρηση, βιομηχανία, πόλη ή έθνος δεν πρέπει να λειτουργεί μεμονωμένα – και καμία παρέμβαση δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται χωρίς να κατανοούνται οι πιθανές επιπτώσεις της.
Αυτή η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος μας καλεί να αναγνωρίσουμε τη σημασία των οικοσυστημάτων καινοτομίας στην προστασία του πλανήτη και να δεσμευτούμε στην προώθηση βιώσιμων λύσεων που θα εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον για όλους. Η ανάπτυξη, λοιπόν, σημαίνει ότι το περιβάλλον και ο άνθρωπος είναι έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες με την εξέλιξη και την ευημερία.
| Energizing Greece | World Environment Day | Δρ. Παναγιώτης Χ. Κετικίδης, BSC, MSc, Ph.D., Πρόεδρος της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Α.Ε, Πρόεδρος του Ερευνητικού Κέντρου Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEERC), Αντιπρόεδρος Έρευνας & Καινοτομίας, University of York Europe Campus, CITY College, Μέλος του Δ.Σ. στο Ευρωπαικό Δίκτυο των Επιχειρηματικών Αγγέλων (ΕΒΑΝ), Συν-ιδρυτής του Ελληνικού Δικτύου Επιχειρηματικών Αγγέλων (HeBAN), Επίτιμο μέλος του Δ.Σ. – Συνδέσμος Εξαγωγέων Ελλάδος (ΣΕΒΕ), Μέλος της επιτροπής Εκπαίδευσης-Καινοτομίας-Επιχειρηματικότητας στο Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο: “Ο Ρόλος των Οικοσυστημάτων Καινοτομίας στην Προστασία του Πλανήτη”
