Κλιματική αλλαγή
Για να επιτευχθεί ο στόχος μιας κλιματικά ουδέτερης ΕΕ έως το 2050, σύμφωνα με την Συμφωνία του Παρισιού, η ΕΕ πρέπει να αυξήσει τη φιλοδοξία της για την επόμενη δεκαετία και να επικαιροποιήσει το πλαίσιο πολιτικής της για το κλίμα και την ενέργεια. Προς τον σκοπό αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ετάχθη υπέρ ενός δεσμευτικού ενωσιακού στόχου για καθαρή εσωτερική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990.
Οι ηγέτες της ΕΕ προτίθενται να αυξήσουν τη φιλοδοξία τους για το κλίμα με τρόπο που:
- θα δώσει ώθηση στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη
- θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας
- θα αποφέρει οφέλη ως προς την υγεία και το περιβάλλον στους πολίτες της ΕΕ
- θα συμβάλει στη μακροπρόθεσμη παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της ΕΕ χάρη στην προώθηση της καινοτομίας στις πράσινες τεχνολογίες
Οι ηγέτες της ΕΕ τόνισαν τη σημασία της κινητοποίησης δημόσιων πόρων και ιδιωτικών κεφαλαίων και υπενθύμισαν τον συνολικό στόχο της διάθεσης τουλάχιστον του 30% του συνολικού ύψους των δαπανών από το ΠΔΠ και το NGEU στη δράση για το κλίμα.
Προκειμένου να προαχθεί η ανάπτυξη κοινών, παγκόσμιων προτύπων για την πράσινη χρηματοδότηση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση για ένα ευρωπαϊκό πρότυπο πράσινου ομολόγου έως τον Ιούνιο του 2021 το αργότερο.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να αξιολογήσει τον τρόπο με τον οποίο όλοι οι οικονομικοί τομείς μπορούν να συμβάλουν καλύτερα στην επίτευξη του στόχου για το κλίμα με ορίζοντα το 2030 και να υποβάλει τις απαραίτητες προτάσεις, συνοδευόμενες από ενδελεχή εξέταση των περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων σε επίπεδο κράτους μέλους. Η Επιτροπή καλείται να εξετάσει ειδικότερα:
- τη διερεύνηση τρόπων για την ενίσχυση του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ΣΕΔΕ) της ΕΕ
- την υποβολή προτάσεων για μέτρα που θα επιτρέπουν στις ενεργοβόρες βιομηχανίες να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν καινοτόμες, κλιματικά ουδέτερες τεχνολογίες, διατηρώντας παράλληλα τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητά τους
- την υποβολή προτάσεων για μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα ώστε να διασφαλίζεται η περιβαλλοντική ακεραιότητα των πολιτικών της ΕΕ και να αποφεύγεται η διαρροή άνθρακα κατά τρόπο συμβατό προς τον ΠΟΕ
- την αντιμετώπιση ανησυχιών που αφορούν τον επιμερισμό των προσπαθειών, τη δικαιοσύνη και την οικονομική αποδοτικότητα, τη δασοκομία και τη χρήση γης και την αύξηση των εκπομπών και τη μείωση των καταβοθρών από αυτούς τους τομείς, ως αποτέλεσμα των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο ζήτημα αυτό και θα εκδώσει πρόσθετες κατευθυντήριες γραμμές εγκαίρως πριν από την υποβολή προτάσεων της Επιτροπής. Τότε θα εξεταστεί και το μέλλον του κανονισμού για τον επιμερισμό των προσπαθειών.
Η εθνικά καθορισμένη συνεισφορά της ΕΕ, η οποία προβλέπεται στη Συμφωνία του Παρισιού, θα επικαιροποιηθεί σύμφωνα με τον νέο δεσμευτικό στόχο και θα υποβληθεί στη Γραμματεία της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC) έως το τέλος του έτους. Ενόψει της 26ης συνόδου της Διάσκεψης των Μερών της UNFCCC, η οποία θα διεξαχθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2021, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε ότι η διεθνής δέσμευση είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και κάλεσε όλα τα άλλα μέρη, ιδίως τις μεγάλες οικονομίες, να προτείνουν τους δικούς τους φιλόδοξους στόχους και πολιτικές. Υπογράμμισε τη σημασία ισχυρής, συντονισμένης δράσης μέσω ενεργού ευρωπαϊκής κλιματικής διπλωματίας.
Μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ 2021-2027 και δέσμη μέτρων για την ανάκαμψη
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε ορισμένα στοιχεία για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που προέκυψαν όσον αφορά το σχέδιο κανονισμού περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να λάβουν αμέσως τα αναγκαία μέτρα για την έγκριση ολόκληρης της δέσμης των σχετικών μέσων, συμπεριλαμβανομένων του κανονισμού για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και της απόφασης για τους ιδίους πόρους. Οι ηγέτες επιβεβαίωσαν ότι τα κράτη μέλη θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να εγκρίνουν την απόφαση για τους ιδίους πόρους σύμφωνα με τους αντίστοιχους συνταγματικούς τους κανόνες με σκοπό την άμεση θέση της σε ισχύ.
COVID-19: Ο εμβολιασμός πρέπει να θεωρείται παγκόσμιο δημόσιο αγαθό
Οι ηγέτες της ΕΕ εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τις πρόσφατες θετικές ανακοινώσεις σχετικά με τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19 και τη σύναψη συμφωνιών παραγγελίας από την Επιτροπή. Ωστόσο, τόνισαν ότι η επιδημιολογική κατάσταση στην Ευρώπη παραμένει ανησυχητική. Οι ηγέτες ζήτησαν να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ανάσχεση της εξάπλωσης του ιού με σκοπό την πρόληψη νέων κυμάτων λοιμώξεων.Συγκεκριμένα, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να ενισχυθεί η ανταλλαγή εμπειριών και σχεδίων για το μέλλον και να προετοιμαστεί η σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων και η επιστροφή στην κανονικότητα στα ταξίδια, μόλις το επιτρέψει η κατάσταση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τόνισε επίσης ότι πρέπει να συνεχιστούν οι εργασίες για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στον τομέα της υγείας. Οι ηγέτες της ΕΕ κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει πρόταση σύστασης του Συμβουλίου ως προς ένα κοινό πλαίσιο για ταχείες δοκιμασίες αντιγόνων και για την αμοιβαία αναγνώριση των αποτελεσμάτων των δοκιμασιών. Θα πρέπει επίσης να αναπτυχθεί συντονισμένη προσέγγιση όσον αφορά τα πιστοποιητικά εμβολιασμού. Επιπλέον, υπογράμμισαν τη σημασία των προετοιμασιών για την έγκαιρη διάθεση και διανομή των εμβολίων, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα εμβόλια καθίστανται εγκαίρως και με συντονισμένο τρόπο διαθέσιμα. Τόνισαν επίσης ότι είναι σημαντικό να παρέχονται σαφείς τεκμηριωμένες πληροφορίες σχετικά με τα εμβόλια και να καταπολεμηθεί η παραπληροφόρηση. Οι ηγέτες της ΕΕ συζήτησαν επίσης τις παγκόσμιες προσπάθειες κατά της πανδημίας και επανέλαβαν ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να συμβάλει στη διεθνή αντιμετώπιση της πανδημίας, μεταξύ άλλων μέσω του μηχανισμού COVAX, σκοπός του οποίου είναι να διασφαλισθεί ότι όλοι θα έχουν οικονομικά προσιτή και δίκαιη πρόσβαση σε εμβόλια. Τέλος, με στόχο την καλύτερη πρόβλεψη και διαχείριση πιθανών μελλοντικών πανδημιών, η ΕΕ θα προωθήσει τρόπους ενίσχυσης της διεθνούς συνεργασίας, μεταξύ άλλων μέσω μιας πιθανής διεθνούς συνθήκης για τις πανδημίες, στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Ασφάλεια
Οι ηγέτες της ΕΕ καταδίκασαν τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη και επανέλαβαν ότι στέκονται ενωμένοι στον αγώνα κατά της ριζοσπαστικοποίησης, της τρομοκρατίας και του βίαιου εξτρεμισμού. Όσον αφορά τα θύματα τρομοκρατικών ενεργειών, οι ηγέτες υπογράμμισαν τη σημασία της παροχής στήριξης και της πλήρους εφαρμογής των σχετικών οδηγιών της ΕΕ. Οι ηγέτες επικρότησαν την παρουσίαση από την Επιτροπή του νέου θεματολογίου της ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και επιβεβαίωσαν τον ρόλο του Συντονιστή Αντιτρομοκρατικής Δράσης της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε κάθε μορφή επίθεσης κατά της ελευθερίας της έκφρασης, της θρησκευτικής ελευθερίας και της ελευθερίας των πεποιθήσεων, συμπεριλαμβανομένων του αντισημιτισμού, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Οι ηγέτες υπογράμμισαν επίσης τη σημασία που έχει η καταπολέμηση της υποκίνησης μίσους και βίας, καθώς και της μισαλλοδοξίας και εξέφρασαν ικανοποίηση για την τελευταία δήλωση του Συμβουλίου σχετικά με την καταπολέμηση του αντισημιτισμού. Για να προλαμβάνεται η ριζοσπαστικοποίηση και να αντιμετωπίζονται οι ιδεολογίες που στηρίζουν την τρομοκρατία και τον βίαιο εξτρεμισμό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες με στόχο:
- να ενισχυθεί η καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο
- να εγκριθεί ταχέως η πρόταση για την αντιμετώπιση της διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο
- να διασφαλισθεί ότι η θρησκευτική εκπαίδευση και κατάρτιση συνάδουν με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις αξίες της ΕΕ
- να αντιμετωπιστεί ο έξωθεν επηρεασμός των εθνικών θρησκευτικών οργανώσεων και οργανώσεων πολιτών μέσω αδιαφανούς χρηματοδότησης
- να στηριχθούν πρωτοβουλίες για την καλύτερη κατανόηση της εξάπλωσης των εξτρεμιστικών ιδεολογιών
Για τη στήριξη των αρχών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών, οι ηγέτες της ΕΕ επεσήμαναν ότι πρέπει να προχωρήσουν οι εργασίες σχετικά με τα εξής:
- διατήρηση δεδομένων που είναι αναγκαία για την καταπολέμηση του σοβαρού εγκλήματος
- εφαρμογή των συμφωνηθέντων μέτρων
- ενδυνάμωση της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας
Το Συμβούλιο ζήτησε να ενταθούν οι προσπάθειες για την πλήρη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών βάσεων δεδομένων και συστημάτων πληροφοριών, ιδίως όσον αφορά την καταχώριση στις βάσεις δεδομένων πληροφοριών σχετικά με πρόσωπα που συνιστούν σοβαρή τρομοκρατική ή βίαιη εξτρεμιστική απειλή. Οι ηγέτες τόνισαν επίσης ότι είναι σημαντικό να διασφαλισθεί ότι όλα τα πρόσωπα που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης ελέγχονται με χρήση των σχετικών βάσεων δεδομένων και κάλεσε το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εξετάσουν την πρόταση για την ενίσχυση της εντολής της Ευρωπόλ.
Εξωτερικές σχέσεις
Σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ
Μετά τις εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διεξήγαγε συζήτηση για τις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ. Τόνισε τη σημασία μιας ισχυρής στρατηγικής διατλαντικής εταιρικής σχέσης που θα βασίζεται σε κοινά συμφέροντα και αξίες τις οποίες ενστερνίζονται αμφότερα τα μέρη. Οι ηγέτες δήλωσαν έτοιμοι να συζητήσουν κοινές προτεραιότητες με τον νέο Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Η ΕΕ προσβλέπει στη συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδίως για την ενίσχυση της παγκόσμιας αντίδρασης για την καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης, τη συνεργασία σε ψηφιακά και τεχνολογικά θέματα, την ενίσχυση του αμοιβαίου εμπορίου, την αντιμετώπιση εμπορικών διαφωνιών, τη μεταρρύθμιση του ΠΟΕ και την προώθηση της πολυμερούς προσέγγισης καθώς και της ειρήνης και της ασφάλειας.
Ανατολική Μεσόγειος
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανήλθε στα συμπεράσματά του της 1ης και 2ας Οκτωβρίου 2020 σχετικά με τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία υπό το πρίσμα της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Δυστυχώς, η Τουρκία προχώρησε σε μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις και έχει κλιμακώσει τη ρητορική της κατά της ΕΕ, κρατών μελών της ΕΕ και ευρωπαίων ηγετών. Οι τουρκικές μονομερείς και προκλητικές δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο συνεχίζονται, μεταξύ άλλων και στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημείωσε την απόσυρση του τουρκικού σκάφους Oruç Reis και ενέμεινε στη θέση του για συνεχή αποκλιμάκωση ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία επανέναρξη των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Επίσης, οι ηγέτες της ΕΕ επιβεβαίωσαν εκ νέου ότι αποτελεί στρατηγικό συμφέρον για την ΕΕ η ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία και τόνισαν ότι είναι σημαντικό να παραμείνουν ανοικτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας. Η προσφορά ενός θετικού θεματολογίου ΕΕ-Τουρκίας εξακολουθεί να ισχύει, εφόσον η Τουρκία επιδείξει ετοιμότητα να προωθήσει μια πραγματική εταιρική σχέση με την Ένωση και τα κράτη μέλη της και να επιλύσει τις διαφορές μέσω του διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στην υπεράσπιση των συμφερόντων της και των συμφερόντων των κρατών μελών της, καθώς και στην προάσπιση της περιφερειακής σταθερότητας. Εν προκειμένω, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε το Συμβούλιο να εγκρίνει πρόσθετες καταχωρίσεις βάσει της απόφασής του της 11ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω των παράνομων γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, κάλεσε τον Ύπατο Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να υποβάλουν έκθεση σχετικά με τις εξελίξεις όσον αφορά τις πολιτικές, οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και σχετικά με τα μέσα και τις επιλογές για την ακολουθητέα πορεία, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής της προαναφερόμενης απόφασης, προς εξέταση το αργότερο κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου του 2021. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε τις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας στα Βαρώσια και ζήτησε την πλήρη τήρηση των συναφών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Επιπλέον, δήλωσε ότι στηρίζει την ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και παραμένει πλήρως προσηλωμένο σε μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού ζητήματος, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τις αρχές της ΕΕ. Οι ηγέτες της ΕΕ ζήτησαν από τον Ύπατο Εκπρόσωπο να προωθήσει την πρόταση περί πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο. Η ΕΕ θα επιδιώξει να συντονίσει με τις ΗΠΑ τα θέματα που αφορούν την Τουρκία και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Νότια Γειτονία
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι μια δημοκρατική, σταθερότερη, πιο πράσινη και ευημερούσα Νότια Γειτονία αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για την ΕΕ. Είκοσι πέντε χρόνια μετά την έναρξη της διαδικασίας της Βαρκελώνης, είμαστε αποφασισμένοι να επανεκκινήσουμε, να ενισχύσουμε και να αναπτύξουμε περαιτέρω αυτήν τη στρατηγική εταιρική σχέση η οποία βασίζεται σε κοινές γεωγραφικές και ιστορικές αναφορές. Οι ηγέτες τόνισαν ότι πρέπει να καταπολεμηθεί από κοινού η πανδημία COVID-19, να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των οικονομιών και των κοινωνιών μας, να διατηρηθεί η συλλογική ασφάλεια, να αντιμετωπιστεί η πρόκληση της κινητικότητας και της μετανάστευσης και να προσφερθούν προοπτικές στους νέους και στις δύο ακτές της Μεσογείου. Τις εργασίες θα καθοδηγούν το στρατηγικό θεματολόγιο 2019-2024, οι βασικές αρχές της πολιτικής γειτονίας της ΕΕ και ένα νέο θεματολόγιο για τη Μεσόγειο, το οποίο πρόκειται να αναπτυχθεί βάσει κοινών προτεραιοτήτων. Όσον αφορά τη Λιβύη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε όλους τους παράγοντες να ενεργήσουν σύμφωνα με τις αρχές της διαδικασίας του Βερολίνου. Η ΕΕ υπενθύμισε την προσφορά για βοήθεια προς την ακτοφυλακή της Λιβύης μέσω κατάρτισης και παρακολούθησης, καθώς και μέσω παροχής εξοπλισμού και σκαφών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Όστροβετς
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογράμμισε τη σημασία της διασφάλισης της πυρηνικής ασφάλειας του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής Όστροβετς της Λευκορωσίας και κάλεσε την Επιτροπή να διερευνήσει πιθανά μέτρα για την αποτροπή των εμπορικών εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικές εγκαταστάσεις τρίτων χωρών που δεν πληρούν τα αναγνωρισμένα από την ΕΕ επίπεδα ασφάλειας.
Παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε ικανοποίηση για την έγκριση από το Συμβούλιο ενός παγκόσμιου καθεστώτος κυρώσεων της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
