Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (10 και 11 Δεκεμβρίου 2020)
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απέτισε φόρο τιμής στον πρώην Πρόεδρο της Γαλλίας Valéry Giscard d’Estaing, ο οποίος απεβίωσε στις 2 Δεκεμβρίου 2020. Ήταν κινητήρια δύναμη του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και διαδραμάτισε βασικό ρόλο στη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
I. ΠΔΠ/NGEU
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη μέλη της και τα θεσμικά της όργανα δεσμεύονται να προάγουν και να σέβονται τις αξίες στις οποίες εδράζεται η Ένωση, συμπεριλαμβανομένου του κράτους δικαίου, όπως ορίζονται στις Συνθήκες. Υπενθυμίζει επίσης ότι το άρθρο 7 της ΣΕΕ θεσπίζει τη διαδικασία για την ντιμετώπιση των παραβιάσεων των αξιών της Ένωσης που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ.
- Με σκοπό την εξεύρεση αμοιβαία ικανοποιητικής λύσης και την αντιμετώπιση των ανησυχιών που εκφράστηκαν όσον αφορά το σχέδιο κανονισμού περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης, ειδικότερα ως προς τον τρόπο εφαρμογής του εν λόγω κανονισμού, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι ο κανονισμός πρέπει να εφαρμόζεται με πλήρη σεβασμό του άρθρου 4 παράγραφος 2 της ΣΕΕ, ιδίως της εθνικής ταυτότητας των κρατών μελών που είναι συμφυής με τη θεμελιώδη πολιτική και συνταγματική δομή τους, της αρχής της δοτής αρμοδιότητας, καθώς και των αρχών της αντικειμενικότητας, της μη διακριτικής μεταχείρισης και της ίσης μεταχείρισης των κρατών μελών.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί ως προς τα ακόλουθα:
α) Στόχος του κανονισμού περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης είναι η προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του Next Generation EU, της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισής του και των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Ο προϋπολογισμός της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του Next Generation EU, πρέπει να προστατεύεται από κάθε είδους απάτη, διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων. β) Η εφαρμογή του μηχανισμού αιρεσιμότητας δυνάμει του κανονισμού θα είναι αντικειμενική, δίκαιη, αμερόληπτη και τεκμηριωμένη και θα διασφαλίζει την τήρηση της νομιμότητας, την απαγόρευση των διακρίσεων και την ίση μεταχείριση των κρατών μελών, γ) Προκειμένου να διασφαλιστεί η τήρηση αυτών των αρχών, η Επιτροπή προτίθεται να αναπτύξει και να θεσπίσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμόσει τον κανονισμό, συμπεριλαμβανομένης μεθοδολογίας για τη διενέργεια της αξιολόγησής του. Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές θα αναπτυχθούν σε στενή διαβούλευση με τα κράτη μέλη. Σε περίπτωση που ασκηθεί προσφυγή ακύρωσης όσον αφορά τον κανονισμό, οι κατευθυντήριες γραμμές θα οριστικοποιηθούν μετά την απόφαση του Δικαστηρίου, ώστε να ενσωματωθούν όλα τα σχετικά στοιχεία που θα προκύψουν από την εν λόγω απόφαση. Η Πρόεδρος της Επιτροπής θα ενημερώνει πλήρως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Έως ότου οριστικοποιηθούν οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές, η Επιτροπή δεν θα προτείνει μέτρα στο πλαίσιο του κανονισμού, δ) Η εφαρμογή του μηχανισμού θα σέβεται τον επικουρικό χαρακτήρα του. Θα εξετάζονται μέτρα στο πλαίσιο του μηχανισμού, μόνον εφόσον άλλες διαδικασίες που προβλέπονται στο δίκαιο της Ένωσης, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του κανονισμού περί κοινών διατάξεων, του δημοσιονομικού κανονισμού ή των διαδικασιών επί παραβάσει δυνάμει της Συνθήκης, δεν θα επέτρεπαν την αποτελεσματικότερη προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης, ε) Τα μέτρα στο πλαίσιο του μηχανισμού θα πρέπει να είναι αναλογικά προς τον αντίκτυπο των παραβιάσεων του κράτους δικαίου στη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ένωσης ή στα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, και η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ των παραβιάσεων αυτών και των αρνητικών επιπτώσεων στα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης θα πρέπει να είναι επαρκώς άμεση και να στοιχειοθετείται δεόντως. Η απλή διαπίστωση παραβίασης του κράτους δικαίου δεν επαρκεί για την ενεργοποίηση του μηχανισμού, στ) Οι παράγοντες ενεργοποίησης που καθορίζονται στον κανονισμό πρέπει να ερμηνεύονται και να εφαρμόζονται ως ένας κλειστός κατάλογος ομοιογενών στοιχείων και να μην είναι ανοικτοί σε παράγοντες ή γεγονότα διαφορετικής φύσης. Ο κανονισμός δεν αφορά γενικευμένες ελλείψεις, ζ) Πριν από κάθε επίσημη κίνηση της διαδικασίας θα προηγείται διεξοδικός διάλογος με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, ώστε να του δοθεί η δυνατότητα να διορθώσει την κατάσταση, η) Η Επιτροπή θα φέρει την πλήρη ευθύνη προκειμένου να αξιολογεί αυτόνομα κατά πόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη θέσπιση μέτρων, βασιζόμενη είτε σε δικές της πληροφορίες είτε σε πληροφορίες τρίτων μερών. Θα φέρει την πλήρη ευθύνη για την ακρίβεια και τη συνάφεια των πληροφοριών και των πορισμάτων επί των οποίων βασίζεται η αξιολόγησή της. Όταν οι εν λόγω πληροφορίες και πορίσματα, ανεξαρτήτως της προέλευσής τους, χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς του κανονισμού, η Επιτροπή θα διασφαλίζει ότι η συνάφεια και η χρήση τους θα καθορίζεται αποκλειστικά με βάση τον στόχο του κανονισμού περί προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, θ) Τα μέτρα που υιοθετούνται στο πλαίσιο του μηχανισμού θα επανεξετάζονται αμέσως με πρωτοβουλία του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους ή από την Επιτροπή το αργότερο ένα έτος μετά τη θέσπισή τους από το Συμβούλιο. Σε περίπτωση που η Επιτροπή αποφασίσει να μην υποβάλει πρόταση άρσης των μέτρων, θα αιτιολογεί την απόφασή της και θα κοινοποιεί τους λόγους σε σύνοδο του Συμβουλίου. ι) Σε περίπτωση που το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος υποβάλει αίτηση όπως ορίζεται στην αιτιολογική σκέψη 26 του κανονισμού, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εγγράφει το σημείο στην ημερήσια διάταξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επιδιώκει τη διατύπωση κοινής θέσης επί του θέματος, ια) Ο κανονισμός αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης ως αναπόσπαστο μέρος του νέου δημοσιονομικού κύκλου και, ως εκ τούτου, θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2021, τα δε μέτρα θα εφαρμοστούν μόνο σε σχέση με τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις που ξεκινούν στο πλαίσιο του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, συμπεριλαμβανομένου του Next Generation EU. - Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να εγκρίνει δήλωση, προς καταχώρηση στα πρακτικά του Συμβουλίου που θα λάβει την απόφαση σχετικά με τον κανονισμό, στην οποία θα εκφράζεται η δέσμευσή της να εφαρμόζει τα στοιχεία που αναφέρονται στην παράγραφο 2 ανωτέρω, τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της κατά την εφαρμογή του κανονισμού.
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί ότι τα στοιχεία των παραγράφων 1 έως 3 ανωτέρω αποτελούν κατάλληλη και διαρκή απάντηση στις ανησυχίες που εκφράστηκαν, με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων των κρατών μελών δυνάμει του άρθρου 263 της ΣΛΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να λάβουν αμέσως τα αναγκαία μέτρα για την έγκριση ολόκληρης της δέσμης των σχετικών μέσων, συμπεριλαμβανομένων του κανονισμού για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και της απόφασης για τους ιδίους πόρους. Τα κράτη μέλη θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να εγκρίνουν την απόφαση για τους ιδίους πόρους σύμφωνα με τους αντίστοιχους συνταγματικούς τους κανόνες με σκοπό την άμεση θέση της σε ισχύ.
