Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» είναι το μεγαλύτερο διεπιστημονικό ερευνητικό κέντρο της Ελλάδας. Ένας δημόσιος ερευνητικός οργανισμός με 1000 περίπου εργαζόμενους (700 ερευνητές) και ετήσιο προϋπολογισμό για το 2020 στα 33 εκατ. ευρώ, όπου το 70% προέρχεται από ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα, ευρωπαϊκά ή εθνικά και ιδιωτικές επενδύσεις.
Σήμερα, οι ερευνητικές δραστηριότητες του Δημόκριτου εμπνέονται σε μεγάλο βαθμό από τη «Νέα Πράσινη Συμφωνία». Ο πρώτος κύριος ερευνητικός πυλώνας αφορά βεβαίως την ενέργεια. Ξεκινάω με την ηλιακή ενέργεια. Στον Δημόκριτο ολοκληρώθηκε πρόσφατα και λειτουργεί η εθνική υποδομή «Αρχιμήδης». Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο που χρηματοδοτήθηκε από το ΕΣΠΑ και σήμερα αποτελεί μία ανοικτή υποδομή στην οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση χρήστες από τον ακαδημαϊκό χώρο και επίσης από τη βιομηχανία. Εστιάζει στις τεχνολογίες συγκεντρωτικών θερμικών ηλιακών μεσαίων θερμοκρασιών και την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας σε θερμοκρασίες στην περιοχή 100°C – 300°C. Οι πρωτοποριακές τεχνολογίες συγκέντρωσης της ηλιακής ακτινοβολίας βασίζονται στα παραβολικά κάτοπτρα και στους ανακλαστήρες τύπου Fresnel. Συνεχίζω με την πυρηνική ενέργεια που την βλέπουμε να ανακάμπτει στην παγκόσμια εξίσωση για το πράσινο ισοζύγιο. Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί τον πρώτο ιστορικά τομέα δραστηριοτήτων του Δημόκριτου. Σήμερα, ερευνητικές ομάδες του Κέντρου συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την πυρηνική σύντηξη, τεχνολογία που θα οδηγήσει στην παραγωγή της απολύτως πράσινης μορφής ενέργειας. Παρότι πολύ πρόσφατα πληροφορηθήκαμε για εξαιρετικά ελπιδοφόρα αποτελέσματα που έρχονται από ευρωπαϊκά εργαστήρια, η πυρηνική σύντηξη έχει ακόμη μπροστά της μακρύ δρόμο μέχρι να φτάσει στους καταναλωτές. Όσον αφορά όμως την ενέργεια από πυρηνική σχάση, η οποία πρόσφατα ταξινομήθηκε από την κομισιόν ως πράσινη (υπό αυστηρές προϋποθέσεις βέβαια), οι μεγάλες πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις εστιάζονται σε κινητούς, ασφαλείς αντιδραστήρες, που παράγουν μικρό όγκο καταλοίπων και θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ως οι «πυρηνικές μπαταρίες» του μέλλοντος.
Όμως το πεδίο στο οποίο τα τελευταία χρόνια ο Δημόκριτος έχει αποκτήσει διεθνή πρωτοπορία είναι το υδρογόνο, ως πράσινο εναλλακτικό καύσιμο για την ηλεκτροκίνηση και τη βιομηχανία. Έχουμε αναπτύξει τεχνολογία για θερμικούς συμπιεστές υδρογόνου με εξαιρετικά χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Συσκευές που μπορούν να αποθηκεύουν υδρογόνο (ένα ελαφρύ, αραιό αέριο), συμπιέζοντας το σε πολύ μεγάλες πιέσεις, με ασφάλεια και ταχύτητα. Ευελπιστούμε ότι σύντομα τα βενζινάδικα στις εθνικές οδούς θα αντικατασταθούν από τα «υδρογονάδικα»! Η εταιρεία Cyrus, μια εταιρεία spin-off του Δημόκριτου που ιδρύθηκε πριν από τρία περίπου χρόνια, αξιοποιεί αυτήν την τεχνολογία και διαγράφει μια εξαιρετική πορεία προσελκύοντας το ενδιαφέρον διεθνών επενδυτών.
Το περιβάλλον και η κλιματική αλλαγή αποτελούν τον δεύτερο, διεπιστημονικό ερευνητικό πυλώνα στον Δημόκριτο. Σε συνεργασία με τις περισσότερες Περιφέρειες της χώρας οργανώνονται και λειτουργούν ήδη περιβαλλοντικά παρατηρητήρια, ενώ σταθμός καταγραφής ατμοσφαιρικών δεδομένων για τη μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής έχει αναπτυχθεί και λειτουργεί από το ερευνητικό προσωπικό του Κέντρου και στην κορυφή του Χελμού. Μέσω προγραμματικών συμφωνιών με τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Πολιτικής Προστασίας τα εργαστήρια του Δημόκριτου καλούνται να αξιολογήσουν την τοξική ρύπανση μετά από φυσικές ή άλλες καταστροφές, στο έδαφος, τα νερά, τον αέρα και την τροφική αλυσίδα. Πρόκειται για διαπιστευμένα εργαστήρια αναφοράς που μετρούν διοξίνες, PCBs, βαρέα μέταλλα, κυκλικούς υδρογονάνθρακες, μικροσωματίδια στον αέρα σε βιομηχανικές περιοχές, μετά από πυρκαγιές κλπ.
Με στόχο την περιβαλλοντική του βιωσιμότητα, το campus του Δημόκριτου μετασχηματίζεται. Το πρώτο μεγάλο έργο που υλοποιείται σήμερα αφορά την κτιριακή επέκταση και ανακαίνιση του Κέντρου. Ένα έργο προϋπολογισμού 48.33 εκατ. Ευρώ, που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης. Επίσης το 2021 ξεκίνησε και η συνεργασία με τη Vodafone, με στόχο τον μετασχηματισμό σε «έξυπνο», 5G campus, το «GigaCampus, by Vodafone and Demokritos». Οι υποδομές περιλαμβάνουν την κατασκευή ενός ιδιωτικού 5G σταθμού και μίας πλατφόρμας για εφαρμογές «internet of things», που αφορούν πληθώρα θεμάτων, όπως το παρκινγκ, την πληρότητα των αιθουσών του Δημόκριτου, τους κάδους απορριμμάτων, τη διαχείριση των υδάτων, του φωτισμού, την προστασία του πευκοδάσους και πολλές άλλες εφαρμογές στην κατεύθυνση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Ελπίζουμε ότι πολύ σύντομα θα ανακοινώσουμε συμπράξεις ώστε ο Δημόκριτος να μετατραπεί σε πράσινο campus με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Το πεδίο στο οποίο τα τελευταία χρόνια ο Δημόκριτος έχει αποκτήσει διεθνή πρωτοπορία είναι το υδρογόνο, ως πράσινο εναλλακτικό καύσιμο για την ηλεκτροκίνηση και τη βιομηχανία. Έχουμε αναπτύξει τεχνολογία για θερμικούς συμπιεστές υδρογόνου με εξαιρετικά χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Συσκευές που μπορούν να αποθηκεύουν υδρογόνο (ένα ελαφρύ, αραιό αέριο), συμπιέζοντας το σε πολύ μεγάλες πιέσεις, με ασφάλεια και ταχύτητα. Ευελπιστούμε ότι σύντομα τα βενζινάδικα στις εθνικές οδούς θα αντικατασταθούν από τα «υδρογονάδικα»!
Γιώργος Νούνεσης, Διευθυντής και Πρόεδρος ΔΣ Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος»: “Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα: Έρευνα & Καινοτομία στον Δημόκριτο” | Date: 18/02/2022 © Energizing Greece Magazine | 1st Edition March 2022 |
| 1st Edition Energizing Greece Magazine | March 2022 |
|Follow the Leaders of “E”, Entepreneurship, Equity, Economy, Education, Environment, Energy|